در ادامه مطلب ادیت در ویولون نظر شما را به قسمت دوم این سری مقالات جلب می کنیم.

تذکر-3: هرگاه علامت قراردادی لگاتو بر روی دو یا چند نت قرار گیرد و در عین حال بر روی این نت ها علامت چپ و راست آرشه نیز گذاشته شود، بهتر است جهت آرشه کشی نت ها طبق علامت چپ و راست آرشه ها تعویض گردد.

در این حالت، تعویض آرشه ها بایستی بگونه ای ظریف انجام گردد که حالت لگاتوی صدایی و یا پیوستگی صوتی میان نت ها باقی بماند.( نمونه-1: بروخ- کنسرتو ویلن اپوس26 )





تذکر-4: در مواردی که در زیر یک علامت لگاتو بزرگتر، دو یا چند علامت لگاتوی کوچکتر- که هر یک از این لگاتوها حداقل شامل دو نت می باشند- قرار گیرد، می توان هر یک از لگاتوهای کوچکتر را بطور مستقل اجرا نمود، اما به هر حال حالت لگاتوی صدایی و یا پیوستگی صوتی میان لگاتوهای کوچکتر این مجموعه بایستی باقی بماند.( نمونه-2: وینیاوسکی- کنسرتو ویولن شماره 1 اپوس 14)





تذکر-5: نوازنده ویولن نسبت به نواختن نت ها بشکل منفرد و یا گروهی حق انتخاب دارد.

تذکر-6: با توجه به وجود دو حالت مختلف برای آرشه کشی، یعنی آرشه چپ و آرشه راست، این امکان وجود دارد تا نوازنده "جهت" آرشه کشی تک تک یا گروه نت ها را انتخاب نماید.

تبصره-1: معیارهای چگونگی این انتخاب ها، بر اساس نیازهای موسیقایی قطعه و اصول مختلف ادیت می باشد، که در ادامه این مقالات خواهد آمد.


ر- سیم آزاد: از آنجا که استفاده از سیم آزاد دارای کاربرد و اهمیت فراوانی در نوازندگی ویولن می باشد، در این قسمت به بررسی مسائل مختلف اجرایی آن می پردازیم.

عمده ترین مواردی که در نواختن نت های ( می- لا- ر ) که همان سیم های اصلی ویولن هستند، از سیم آزاد، بجای نواختن این نت ها به صورت انگشت گذاری بر روی گریف استفاده می گردد، عبارت است از:

ر-1: بطور کلی اگر نوازنده برای نواختن تمامی نت های یک جمله که به شکل بالا رونده یا پایین رونده هستند، از- پوزیسیون اول- بهره گیری نمود و در آن جمله نت قبلی و بعدی هر یک از سه نت مذکور: ( می- لا- ر) در دو سیم مجاور بودند، در این جمله بهتر است این نت ها به شکل سیم آزاد نواخته شوند.

در این حالت سیم آزاد همانند پلی ارتباطی میان دو سیم واقع می شود." پل سیم آزاد." ( نمونه-3: کرایسلر- کادانس کنسرتو ویلون بتهوون، اپوس61 )




ر-2: هرگاه نوازنده برای نواختن تمامی نت های یک جمله، از- پوزیسیون اول- بهره گیری نمود و در آن جمله، نت قبلی و بعدی هر یک از سه نت مذکور: ( می- لا- ر) در یک سیم این پوزیسیون بودند، بهتر است در این جمله:





ر-2-1 : زمانی که نت مذکور بم ترین نت آن جمله در همان سیم باشد، از سیم آزاد استفاده کنیم. ( نمونه- 4: بتهوون- کنسرتو ویلن اپوس 61)







ر-2-2: زمانی که نت مذکور زیرترین نت آن جمله در همان سیم باشد، از انگشت چهارم استفاده کنیم. (نمونه -5: ویوالدی- کنسرتو ویولن اپوس 3 شماره 6)





تذکر-7: هرگاه در اجرای بند:" ر-1" حالتی پیش آید که هر یک از سه نت مذکور، بیش از یکبار تکرار گردند می توان از آخرین آنها بعنوان پل سیم آزاد بهره گیری نمود.( نمونه-6: چایکوفسکی- کنسرتو ویولن اپوس35)

تذکر-8: در بعضی از موارد، در اجرای بند فوق قائل به ایجاد استثنا هستیم. بعنوان مثال در " لگاتوهای سریع" ، در صورتی که نوازنده از سیم های فلزی ( (steel string استفاده کند، در هنگام تعویض سیم این امکان وجود دارد تا از سیم اول ساز صدایی "سوت مانند" حاصل گردد، برای جلوگیری از این حالت می توان از انگشت چهارم بجای سیم آزاد استفاده نمود. ( نمونه-8: مندلسون-کنسرتو ویولن اپوس64)




ر-5: برای اجرای آرپژهای - سه سیمه - یا- چهار سیمه- متوالی، که در آنها از سه نت مذکور استفاده شده است، ملاک عمل، شکل نواختن آرپژ می باشد، که بصورت- سه یا چهار- سیمه است. ( نمونه-9: باخ –شاکن )




ر-6: در صورت استفاده از سیم آزاد امکان بهره گیری از زنگ صدایی آن وجود دارد، بنابراین در جملاتی که فضای موسیقایی جمله، نیاز به وجود زنگ صدایی دارد از سیم آزاد استفاده می گردد.( نمونه-10: ویوالدی- کنسرتو ویولن اپوس3 شماره 6)




ر-7: هر گاه در اثر تکرار نت های مذکور( می – لا – ر )، نیاز به ایجاد تنوع صدایی میان زنگ صدای سیم آزاد و پختگی صدایی سه نت مذکور در جمله احساس گردد، می توان بطور متناوب از ترکیب سیم آزاد و انگشت گذاری استفاده کرد. ( نمونه-11: باخ- پارتیتا شماره III )




ر-8: گاهی می توان از زنگ صدایی قویی که از ترکیب دوبل سیم های آزاد ویولن بدست می آید، بهره گیری نمود و با اجرای دست باز این دوبل ها، تحریر زیباتری از آکورد را بدست آورد.( نمونه-12: باخ- شاکن)




تذکر-9: با توجه به موارد گسترده ای که برای کاربرد سیم آزاد وجود دارد، در اینجا لازم است که مروری کوتاه، بر نحوه ویبراسیون دادن به صدای سیم آزاد نیز داشته باشیم:


نوازنده می تواند برای ویبراسیون دادن به صدای هر یک ازنتهای : ( سل- ر-لا)، در حالتی که به شکل سیم آزاد نواخته می شوند، از آرشه کشی بر روی سیم آزاد و اجرای همزمان ویبراسیون دست چپ بر روی نت هم نامی که یک اکتاو زیرتر از نت اصلی است، استفاده کند.

هرچند از روش های دیگری نیز می توان به صدای سیم آزاد ویبراسیون داد، اما روش گفته شده در تذکر بالا، خصوصا در حالتی که از انگشت سوم برای ویبراسیون دادن استفاده گردد، معمول ترین و بهترین روش اجرای این کار است.

هدف از این نوشتار بررسی و تحلیل انگشت گذاری یا ادیت دست چپ (Edit) در جمله آغازین (تصویر شماره یک) زیگوینروایسن اثر پابلو سارازات برای ویولن و ارکستر است. اجرای جمله آغازین که مرکب از تعداد بیست و دو نت سه لا چنگ (از سل آزاد تا می بمل) می باشد، نیازمند تحلیل ذهنی دقیقی است که منجر به ادیت صحیح آن گردد و نگارنده سعی بر آن دارم تا با بررسی فنی موضوع، به پاسخ تحلیلی مطلوبی در زمینه انگشت گذاری این جمله دست یابم.

لازم به یادآوری است که در طی دورانی که از تاریخ ساخت این اثر می گذرد، انگشت و آرشه گذاری های بسیار متفاوتی توسط ویولنیست های بزرگ و نیز انتشارات های مختلف آثار موسیقی برای این اثر پیشنهاد گردیده است.

الف- ساختار جمله: این جمله موسیقایی مانند دیگر جملات موسیقی، تشکیل یافته است از مجموعه ای نت هایی که می توان برای سهولت در به خاطر سپاری و بالاتر بردن قدرت تجزیه و تحلیل فکر، آنها را در قالب مجموعه هایی همسان، دسته بندی نمود.

جالب اینجاست که کلیدی ترین نکته در تحلیل ادیت این جمله نیز، همان دسته بندی جملات همسان آن است. در ابتدا پیشنهاد می نمایم که نت "سل آزاد" آغازین را در این دسته بندی "ذهنی" کنار گذاشته و سه جمله کوچکتر کامل و یک نیم جمله ی همسان و مرکب از نت های هم نام با فواصل مشابه را در نظر گیریم (علت حذف "ذهنی" نت سل آغازین توسط نگارنده، در بررسی محل و نحوه تغییر پوزیسیون ها و ساختار ادیت این جمله در طی مقاله روشن خواهد شد).


این دسته- جمله های مشابه، مرکب از نت های: " سی بکار، دو بکار، ر بکار، می بمل ، فا دیز، سل بکار" در سه جمله کامل و یک نیم جمله مرکب از :"سی بکار، دو بکار، می بمل" که آن نیز گوشه ای از همان جمله های کامل است، می باشد (تصویر شماره دو) که با تکرار پیاپی و روند انگشت گذاری بالا رونده بر روی گریف، تداعی کننده و بوجود آورنده نظم خاصی در ذهن و اجرای نوازنده می گردند.

ب- انگشت گذاری: با توجه به روند انگشت گذاری بالا رونده جمله اصلی بر روی گریف، ناگزیر از تغییر پوزیسیون هستیم. اما نکات مهمی وجود دارد که نوازنده به ناچار باید به آنها بیندیشد و پاسخ های قانع کننده ای یابد.


اولین نکته سیمی است که تغییر پوزیسیون و روند بالا رفتن دست چپ از آن صورت می پذیرد و دومین نکته، پوزیسیونی است که انتخاب می گردد. در جمله اصلی، تغییر پوزیسیون از سیم های "سل و ر" با توجه به بکار گیری زیاد انگشت چهارم و ضعف ذاتی انگشت از دیدگاه سرعت - قدرت نسبت به سایر انگشتان که ناشی از محل قرار گیری این انگشت نسبت به کف دست، ابعاد و همینطور شکل انگشت می باشد، مناسب نیست. با بکار گیری انگشت چهارم، تمپوی بالای جمله و تغییر سیم های سریع آن دچار اختلال می گردد. با توجه به این موضوع، تغییر پوزیسیون از سیم های سوم وچهارم مناسب نبوده و بنابراین دقت به دومین نکته این بند نیز، دیگر توجیهی ندارد.

حال برای تغییر پوزیسیون، به سیم دوم-لا- توجه می کنیم. در صورتی که تغییر پوزیسیون در این سیم مورد توجه باشد، سه حالت مختلف می تواند اتفاق افتد، یعنی استفاده از پوزیسیون های دوم یا سوم یا چهارم.

با نگاهی به بند الف، استفاده از این سیم برای تغییر پوزیسیون در هیچیک از حالات فوق مناسب نمی باشد. زیرا، در اجرای دسته- جمله دوم، پرش صدایی-ناشی از تغییر پوزیسیون- ایجاد می گردد که یکنواختی صدایی آن را نسبت به انتخاب پوزیسیون اول برای این دسته- جمله از بین می برد. در حالی که می توان با اجرای آسان و سریع این دسته- جمله در پوزیسیون اول از این اختلال صدایی جلو گیری نمود.

دسته- جمله های همسان (همان گونه که در ادامه خواهد آمد) به گونه ای ادیت می گردند که انگشت گذاری وتغییر پوزیسیون ها تا حد امکان فاقد پرش های بزرگ صدایی باشند.

در صورتی که برای تغییر پوزیسیون سیم اول انتخاب گردد، به شکل طبیعی اولین تغییر پوزیسیون بر روی نت سی بکار صورت می پذیرد (تغییر پوزیسیون اول به چهارم). اما نکته ای که در اینجا حائز اهمیت می باشد، نحوه انتخاب تغییر پوزیسیون های بالا رونده بعدی بر روی این سیم می باشد (تصویر شماره سه). ادامه مطلب در قسمت بعدی مقاله بررسی می گردد.

برای اجرای دسته- جمله سوم، اولین انتخاب نواختن چهار نت متوالی "سی بکار، دو بکار، ر بکار، می بمل" در پوزیسیون چهارم و سپس انتقال به پوزیسیون هشتم برای اجرای نت فا دیز می باشد که در اینجا نیز می توان همین توالی انگشت گذاری را انتخاب نمود، یعنی اجرای فا دیز، سل بکار، سی بکار، دو بکار با انگشتان اول تا چهارم (تصویر شماره چهار).

در نگاه اول، با توجه به سهولت و سرعت بالای انگشت گذاری (به شکل جا افتاده ی انگشت اول تا چهارم)، ادیت فوق بی نقص می نماید. اما نکته قابل توجه اول، پرش صدایی بزرگ این جمله در تغییر انگشت چهارم پوزیسیون چهارم (نت ر بکار) به انگشت اول پوزیسیون هشتم (نت فا دیز) می باشد.

و دومین نکته، به هم ریختگی در اجرای همانند جملات همسان مورد اشاره شده در بند الف می باشد.

زیرا دسته- جمله سوم شامل" سی بکار، دو بکار، ر بکار، می بمل، فا دیز، سل بکار" دچار نوعی پرش بزرگ صدایی در داخل خود گردیده است که در دو دسته - جمله مشابه آن در اکتاوهای پایینی، به دلیل اجرا در پوزیسیون اول، این مورد شنیده نشده است و عدم وجود سابقه ذهنی در این رابطه به نوعی ذهن نوازنده و شنونده را دچار بهم ریختگی در زمینه تحلیل کلی جمله می نماید که در نتیجه از زیبایی اجرا کاسته می گردد.

و نکته آخر در این انتخاب، نحوه اجرای نت می بمل انتهایی جمله کلی است. به طبع در این حالت، منطقی ترین راه انتقال انگشت چهارم از نت دو بکار به نت می بکار است.

با توجه به شکل و وضعیت دست در پوزیسیون هشتم و اینکه این نت (می بمل انتهایی) بایستی به تنهایی اجرا شود، دیگر انتقال کلی دست و تغییر پوزیسیون به شکل انگشت چهارم به چهارم مطرح نیست. در این انتخاب، انگشت چهارم بایستی به تنهایی و توسط باز شدن هلال داخلی آن و استفاده از این پتانسیل، می بمل را اجرا کند.

اتخاذ چنین روشی با توجه به وضعیت بحرانی و بسیار نزدیک پرده ها در پوزیسیون های انتهایی گریف، می تواند منجر به احتمال نواختن فالش می بمل در این محل از گریف باشد (در این انتخاب، از ضعف نسبی صداگیری از انگشت چهارم نیز نباید غافل بود).

روش دیگر، انتخاب راهکار انگشت گذاری متوالی اول، دوم، سوم و انتخاب و اجرای متوالی پوزیسیون های چهارم، هفتم و دهم می باشد (تصویر شماره پنج). در این حالت، هر چند موضوع مورد اشاره در رابطه با انگشت چهارم در وضعیت قبلی بوجود نمی آید و اجرای می بمل انتهایی توسط انگشت سوم و در حالتی پایدارتر صورت می پذیرد، اما بازهم پرش های بزرگ صدایی در هنگام تغییر پوزیسیون های مورد اشاره صورت پذیرفته و همسانی مورد اشاره در بالا در اجرای جملات مشابه از بین می رود.

مورد دیگر، موکول شدن تغییر پوزیسیون چهارم به هفتم توسط انگشت اول در نت می بمل است. در این حالت تغییر پوزیسیون دست چپ با توجه به تمپوی سریع جمله که بر نتی با محل نه چندان مشخص و گمراه کننده، استوار می گردد (پوزیسیون هفتم-انگشت اول-می بمل) رضایت بخش نیست، هر چند یک نوازنده حرفه ای بایستی بتواند تمامی نت ها و تغییر پوزیسیون ها را به بهترین شکل اجرا نماید، اما نبایستی از این اصل کلی غافل گشت که همواره بایستی به دنبال مطمئن ترین روش و بهترین راهکار اجرایی باشیم.

در اینجا روش پیشنهادی نگارنده برای اجرای جمله همسان سوم و نیم جمله انتهایی، انگشت گذاری با شکل تکرار شونده است. در این روش، انگشت گذاری به شکل متوالی انگشت اول – دوم و تغییر پوزیسیون های زوج چهارم، ششم، هشتم و دهم است (تصویر شماره شش).

این راهکار باعث می گردد تا پیوستگی صوتی داخل هر یک از جملات همسان سوم و نیم جمله انتهایی، در بالاترین حد ممکن رعایت گردد، زیرا نواختن متوالی انگشتان اول- دوم با فاصله نزدیک به همدیگر و نیز در شکل کلی تر، تغییر پوزیسیون های نزدیک به یکدیگر باعث می گردد تا شاهد پرش صدایی بزرگ و مشهود در داخل این جملات نباشیم و از دیگر سو، همسانی صدایی جملات مشابه اول و دوم قبلی با جمله سوم در نزدیک ترین شکل ممکن اجرا گردد. احتمال خطای اجرایی کمتر به دلیل واقع شدن تغییر پوزیسیون ها بر روی نت هایی با مکان مشخص تر نسبت به سایر حالات و نیز تغییر پوزیسیون های مطمئن و پر قدرت توسط روش انگشت گذاری اول- دوم از دیگر نقاط مثبت این انتخاب است.

لازم به یادآوری است که در این حالت، نت می بمل انتهایی توسط انگشت سوم و به شکل قدرتمند اجرا می گردد و برای اجرای این نت- با توجه به فاصله نزدیک دو بکار تا می بمل- دیگر نیازی به استفاده از انگشت چهارم نمی باشد.

در پایان بایستی خاطر نشان سازم که هر چند انگشت گذاری این جمله به اشکالی دیگر نیز قابل تحلیل و اجرا می باشد- اما به دلایلی نظیر آنچه در بررسی فوق آمد- به نتایج چندان مطلوبی نخواهیم رسید.در این نوشته، اجرایی ترین و محتمل ترین حالات، مورد بررسی قرار گرفت و به دلایلی نظیر خارج از حوصله گردیدن ادامه دهی مطلب، تشابه دلایل کنار گذاشتن سایر موارد با حالات ذکر شده در مقاله و نیز نامتعارف بودن اجرایی سایر موارد، از ذکر آنها خودداری گردید.

برگرفته از سایت هارمونیک

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: